Vandaag zet ik een blog online die ik liever helemaal niet had willen schrijven. Waarvan ik ook niet zeker wist óf ik ‘m wel online zou zetten. Het is een blog over het verlies van jonge moeders en wat dat met je doet wanneer je foto’s van ze hebt mogen maken. Ik twijfelde of ik het wel zou delen… Ik begon met schrijven en de woorden kwamen als vanzelf, terwijl ik tegelijkertijd ook dacht: ‘Als niemand maar denkt dat ik dit schrijf voor persoonlijk gewin, want dat is totaal niet waar ik dit voor doe…’ Ik liet het aan twee vriendinnen lezen, deelde mijn twijfel met ze en nadat ze het gelezen hadden moedigden zij mij aan om het juist te delen. Dus dat doe ik nu hier.
In een maand tijd heb ik twee keer het bericht gekregen dat een jonge moeder is overleden. Moeders die ik vorig jaar en dit jaar mocht fotograferen, samen met hun families. De ene moeder was ziek en wist wat haar te wachten stond, de ander had geen idee… Allebei even erg en even verdrietig, want ze laten hun lieve partner en kind(eren) achter, hun familie en vrienden en het voelt ontzettend onnodig dat ze er niet meer zijn.
Soms weet ik dat wanneer ik foto’s ga maken het is omdat iemand ziek is. Dan vind ik dat op voorhand moeilijk, dan pep ik mezelf op en werk ik nog net een tikke harder dan ik toch al doe, want: ‘Dit kan ik niet nóg een keer zo vastleggen.’ En wanneer ik dan ’s avonds de foto’s inlaad en de foto’s bekijk van alle mooie en intieme momenten die ík mocht vastleggen, dan huil ik… voor de hele familie, omdat dat wat ze te wachten staat niet mooi en niet leuk gaat zijn. Dan hoop ik maar dat ik mijn steentje bij heb kunnen dragen en dat ze voor altijd terug kunnen kijken op een mooie dag waarop het goed was en ze met elkaar mooie herinneringen konden maken.
En soms heb je werkelijk geen idee… kun je op voorhand níet bedenken dat er iets verschrikkelijks staat te gebeuren. Dan maak je ook met volle overgave foto’s, omdat het je hoofddoel is om iedereen blij te maken met de foto’s. En dan heb je er echt nul seconden bij stilgestaan dat er een jaar later iets helemaal mis kan gaan, maar ben je achteraf toch ook echt heel blij dat je dit voor ze hebt kunnen doen. Dat ze de knuffelfoto’s met hun kinderen hebben, die slappe lach met de zusjes en de familiefoto van toen de familie nog een complete familie was…
Terwijl ik dit schrijf, staan de tranen in mijn ogen. Niet alleen als mens en als fotograaf, maar vooral ook als moeder. Wanneer er iemand overlijd die ik heb mogen fotograferen, komt dat altijd binnen en komen er eigenlijk altijd tranen, maar in deze maand komt het wel extra dichtbij. Moeders van mijn leeftijd, met kinderen in dezelfde leeftijd als de mijne. En hoe mooi en fijn het ook is dat ik íets voor ze heb kunnen doen, het is ook extra confronterend, omdat je weet dat ze schatten van kinderen hebben moeten achterlaten en ik vind nog steeds dat het niet zo zou moeten zijn.
Ik wil het nooit zo op mezelf betrekken, maar tegelijkertijd maakt het me wel weer enorm bewust van het leven. Knuffel ik mijn kinderen extra veel tot ze er helemaal gek van worden en vertel ik ze keer op keer hoeveel ik van ze hou, want je weet maar nooit… En tegelijkertijd probeer je ook wel gewoon de onbevangenheid vast te houden, want je kunt niet op elk moment van elke dag ermee bezig zijn en dat moet je denk ik ook helemaal niet willen. Het is goed om je er even weer van bewust te zijn dat het leven geen vanzelfsprekendheid is, maar dat het tegelijkertijd mooi kan zijn om het soms wel als een vanzelfsprekendheid te zien en dat juist ook die vanzelfsprekendheid veelvoudig door je vastgelegd wordt.
In dit soort situaties denk ik altijd terug aan het gesprek dat ik jaren geleden voerde met één van mijn mentorleerlingen toen ik nog in het onderwijs werkte. Hij vertelde mij dat zijn moeder jaren geleden was overleden toen hij een jaar of 8 was. Ik, als jonge moeder, was benieuwd wat hij allemaal nog van zijn moeder wist en vroeg hem ernaar. Hij zei me: ‘Ninja, heel eerlijk… ik weet niet meer zoveel van haar. Tuurlijk heb ik foto’s van haar, maar ik weet gewoon niet meer zoveel van haar. De herinneringen vervagen.’ Ik heb zo hard gehuild toen ik terugreed naar huis, want hoe kan het toch zo zijn dat je kinderen zó in het hier en nu leven en zich zó bewust zijn van ALLES wat je voor ze doet en dat ze zich dan uiteindelijk later toch zo weinig herinneren? Maar goed, heel eerlijk: als ik zelf terugdenk aan de tijd dat ik 8 was, dan weet ik daar ook echt niet meer zoveel van. Dan moet ik het toch ook hebben van de paar foto’s die mijn ouders toen van me hebben gemaakt en van de verhalen die ze mij vertellen.
En dat is wel echt het verschil tussen vroeger en nu. Toen kon je 24 of maximaal 36 foto’s op 1 rolletje maken. Mijn stapeltje foto’s is niet zo groot, omdat je niet even snel een foto maakte. Laten we wel wezen: meestal hadden we de camera niet eens mee en als je ‘m al mee had, dan moest je natuurlijk wel echt goed nadenken over waar je nou een foto van wilde maken!
Nu is dat heel anders en kun je zoveel meer vastleggen op foto en video. En ik hoop dan ook maar dat er heel veel foto’s en filmpjes van deze moeders zijn gemaakt die keer op keer bekeken kunnen worden. Dat er verhalen over deze moeders worden verteld waar de kinderen van moeten lachen tot ze buikpijn hebben en dat ze weten: ‘Mijn moeder hield echt bizar veel van mij.’ Of zoals mijn kinderen zeggen: ‘Ik hou van jou, oneindig keer oneindig keer oneindig…’
Dus maak video’s met je telefoon, al zijn ze nog zo wanstaltig slecht. Gooi de bewogen foto’s niet uit je filmrol, maar bewaar ze gewoon. En maak niet alleen maar selfies met je kind(eren), maar gun het jezelf én hen om af en toe óók eens in beeld te komen. Spreek af met iemand die foto’s van jullie kan maken, zodat jullie liefde voor elkaar op beeld gevangen wordt. Stop met het bedenken van excuses waarom je nog even zou moeten wachten. Het maakt echt geen reet uit of je 5 kilo te zwaar bent, of je een onderkin hebt, of je eigenlijk het juiste outfit niet in je kast hebt hangen of… je hoeft niet te wachten tot het hoogzomer is of totdat de tanden van je kinderen eindelijk weer recht gaan staan. Ga eens na welke reden jij voor jezelf hebt gehad om vooral die foto’s maar niet te laten maken, om jezelf die investering vooral niet te gunnen. En laat het dan helemaal en compleet los en ga er gewoon voor. En het hoeft geen fotograaf te zijn hé? Je kunt ook gewoon aan een familielid of een vriend(in) vragen of ze foto’s kunnen maken van je!
Natuurlijk hoop ik dat je minimaal 80 wordt in goede gezondheid, maar mocht je dat niet gegund zijn, dan heb je deze herinnering maar mooi te pakken, voor jezelf, maar vooral voor iedereen die na jou komt. Laat de liefde die jij voelt voor de allerliefste mensen om jou heen, vastleggen. Dit zijn de dingen die echt alleen maar meer waard worden.
Ik ga ‘m stoppen voor nu, want het is inmiddels middernacht, de tranen zijn op en het is tijd om naar bed te gaan. Misschien denk ik morgenochtend: ‘Jeetje, wat heb ik geschreven? Er is geen touw aan vast te knopen.’ Maar ik denk dat ik deze blog gewoon online ga zetten, want deze woorden komen uit mijn hart en ik hoop dat ze jouw hart mogen bereiken.
En voor de twee jonge moeders die ik mocht fotograferen om twee hele verschillende redenen: ik vind het ongelooflijk kut en verdrietig voor jullie en jullie familie dat jullie er niet meer zijn en ik hoop heel erg dat er ergens een plekje voor jullie is waar jullie het heel goed hebben, net zolang totdat jullie allerliefsten ooit weer bij jullie komen en het dan echt weer perfect is.
xx
